SNEWS istražuje: Informacije o umrlima od korone u Novom Pazaru i dalje tajna?

Skoro tri godine nakon vala pandemije COVID-19 u Novom Pazaru i Sandžaku nije poznat ukupan broj ljudi koji su izgubili živote od te bolesti, iako je zvanično od Kriznog štaba potvrđeno da je najveća smrtnost tokon juna i jula 2020. godine bila u Novom Pazaru.

Vlada Republike Srbije, kao najviši izvršni organ u državi, još nije predočila javnosti da li je i, ako jeste, šta je učinila da prinudom, propisanom Zakonom o slobodnom pristupu informaacijama od javnog značaja, obezbjedi izvršenje rješenja Povjerenika za informacije od javnog značaja koje se tiču informacija iz Opšte bolnice Novi Pazar u vezi dešavanja tokom udarnog vala pandemije.

Podsjećamo da je Služba Povjerenika za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka ličnosti obavjestila SNews i autora ovog teksta da nema mogućnosti da sprovede izvršenje rješenja kojim je Opšta bolnica Novi Pazar obavezana da javnosti predoči informacije o broju umrlih, razlozima zbog čega nisu izdavani recepti, kao i druge informcije vezane za pandemijeu tokom juna i jula 2020. godine, kao i da se Povjerenik obratio Vladi da obezbjedi izvršenje rješenja neposrednom prinudom, kako je propisano zakonom.

Kako piše u dopisu od 24.02.2021. godine izvršenik, Opšta bolnica Novi Pazar, nije postupio po navedenom rješenju u cjelosti i stekli su se uslovi za izricanje novčane kazne, kao i da se pravnom licu kazna izriče u rasponu od polovine mjesečnih prihoda do deset procenata njegovih godišnjih prihoda koje je ostvario u Republici Srbiji u prethodnj godini.

Svi potencijalno nadležni za sprovođenje prinudnog izvršenja prema OB Novi Pazar, kako bi bila kaženjana zbog neizdavanja informacija koje jeavnost ima pravo da zna, prema rješenju Povjrenika izjasnili da “nisu nadležni”, o čemu je SNEWS ranije pisao.

U praktičnom smislu to znači država Srbija, odnosno institucije i organi “nisu mogli da utvrde koliki su bili novčani prihodi državne Opšte bolnice Novi Pazar u prethodnoj godini”, kako bi na osnovu tog podataka bila kažnjena i primorana da saopšte podatke u vezi smrtnosti i drugih dešavanja i situacija u junu i julu 2020. godine.

To su, kako se naglašava u aktu dostavljenom SNews-u, prema stavu Vrhovnog kasacionog suda, osnovni sudovi, Poreska uprava, prekršajni sudovi i Komora javnih uzvršitelja.

Postupak za izvršenje SNews je pokrenuo 21. septembra 2020. godine, a Zahtjev za pristup informacijama od javnog značaja Opštoj bolnici Novi Pazar je dostavljen mjesec dana ranije.

Državna revizorska institucija (DRI) je 26. juna 2020. godine objavila Izvještaj o reviziji finansijskog izvještaja Opšte bolnice Novi Pazar za 2019. godinu, u kojem je, između ostalog, po stavkama, naveden i ukupan iznos ostavrenih prihoda u 2019. godini.

U Zahtjevu za pristup informacijama od javnog značaja koji je SNews putem e-maila uputio toj zdravstvenoj ustanovi još 20 jula, tražeći između ostalo zvanične podatke i uvid u kopiju dokumenata koji se odnose na broj oboljelih i preminulih tokom tog vala bolesti COVID-19, kao i od početka pandemije 5. marta.

Zbog ćutanje uprave SNews je, na osnovu zakonska procedure, uputio žalbu Povjereniku za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka ličnosti Republike Srbije.

Poslano je pitanje da li su ljekari OB prilkom pregleda u kovid ambulantama po propisu izdavali ljekarske izvještaje, obaveznu dokumentaciju kao i recepte za bolesti COVID-19 na kojima su navođeni lijekovi sa pozitivne liste RFZO? Iz kojih sve razloga su hospitalizovani pacijenti i oni koji su nakon pregleda u OB Novi Pazar upućeni na kućnom liječenju, od 5. juna do danas, bili prinuđeni da sami kupuju lijekove.

Zatraženo je i da se odgovori da su prilikom ljekarskih pregleda izdavani ovjereni recepti od strane ljekara za propisane lijekove, za građane koji su osiguranici RFZO. Da li je Republički fonda za zdravstvenu zaštitu ispoštovalo obaveze prema OB Novi Pazar u periodu od 5. marta do danas? Da li je OB Novi Pazar izvršila popis ulaska i izlaska svih donacija, novčanih i svih ostalih, koje su u periodu od 23. juna 2020. do danas pristigle? Na koji način je predstavljena transparentnost donacija pristigih i iskorišćenih u OB Novi Pazar od 23. juna 2020. godine do danas?”, su neka od pitanja na koja do danas nema zvaničnog odgovora.

Povjerenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka ličnosti je početkom jula, u saopštenju 2. jula 2020. godine, podsjetio, a što je činio i u vrijeme vanrednog stanja, da su informacije kojima raspolažu organi vlasti, a koje se odnose na ugrožavanje, odnosno zaštitu zdravlja stanovništva i životne sredine, hitnog karaktera.

Prema zvaničnim podacima JKP “Gradsaka čistoća” u Novom Pazaru je tokom juna i jula 2020. godine organizovala tri puta više dženaza i sahrana, ukupno 275. Jula mjeseca 2020. godine prosječno je bili šest ukopa dnevno, najviše 4. jula kada je na gradskim grobljima sahranjeno 14 osoba. Ovi podaci se na odnose na seosko područje kao i na preminule sa područja opština Tutin i Sjenica.

Za sada ni u neformalnom obliku ne postoji podatak koliki je broj onih iz Novog Pazara, Sjenice i Tutina koji su, liječeći se kod kuće, živote uzgubili od posljedica pandemije.

– Mirsad Đerlek: Ne znam koji je benefit toga

Podatak o ukupnom broju umrlih još nije saopštio ni aktuelni sekretar Ministarstva zdravlja i koordinator Opšte bolnice Novi Pazar tokom jula 2020. godine Mirsad Đerlek.

On je tokom konferecija za medije u Opštoj bolnici Novi Pazar obećavao da će saopštiti te podatke, ali to do danas nije učinio.

Kao razlog što tada nije mogao da kaže broj umrlih govorio je da mu je potrebno odobrenje od tužilaštva.

Više javno tužilaštvo u Novom Pazaru je kasnije, u julu 2022. godine, navelo da ne raspolaže zvaničnim podacima o broju umrlih lica na teritoriji svoje mjesne nadležnosti tokom perioda pandemije COVID-19 u junu i julu 2020. godine.

Đerlek koji je i član komisije koja se bavi ispitivanjem smrti tokom epidemije korona virusa rekao je u junu 2021. godine da očekuje da će se podaci o broju preminulih, do kojih dođe ova komisija, razlikovati od onih zvaničnih, prije svega jer će se u obzir uzeti i pacijenti koji su preminuli van bolnica, koji se do sada nisu računali.

Navodeći da će ti podaci ići od mrtvozornika ka matična služba pri lokanim samoupravama, odatle pa onda Zavod za statistiku kazao da će ljudi gledati da izađu sa relevantnim podacima.

“Ja lično mislim da tu nema šta da se krije, ne znam koji je benefit toga“, istakao je Đerlek prije dvije godine.

Podaci koji su traženi od javnosti do danas nisu javno predočeni.

Prema podacima zdravstvenih ustanova koje je medijima dostavljala gradska uprava Novog Pazara u novopazarskoj bolnici je u 2021. godini, od posljedica bolesti povezane sa zarazom koronavirusa, živote izgubilo 391 osoba.

Prvi “nulti pacijent” oboljeli od COVID-19 u Novom Pazaru, preminuo je 15. aprila 2020. godine.Tokom vala pandmije u u ljeto 2020. godine najveća smrtnost je, iz i dalje zvanično nepoznatih i nepotvrđenih razloga, bila u Novom Pazaru.

Tih dana na desetine ljudi je umiralo u bolnici i amublantnim kolima, a javnost nije upoznata da li su istražni organi, prvenstveno tužilaštva, pokrenuli istragu i ispitali sve okolnosti u utvrdile eventualnu odgovornost nadležnih u zdravstvenim ustanovama. Jedino je poznato da je i dalje aktuelni vd OB Novi Pazar Meho Mahmutović, optužujući ih za uvredu časti i ugleda, protiv više svojih kolega, pacijenata i građana podnio privatne tužbe zbog izjava medijima i objava na društvenim mrežama.

U medijima nije zabilježeno da je Mahmutović, kao dugogodišnji funkcioner u bolnici i Ministartsvu zdravlja, u javnosti i ispred kamera izgovorio broj umrlih u bolnici na čijem je čelu, tokom juna i jula 2020. godine bio.

Mahmutović je i dalje na funkciji vd direktora OB Novi Pazar, iako je zakonom propisano da dalje ne može više biti na toj poziciji.

Medin Halilović