Profesor Škrijelj: Aćif Efendija nije neprijatelj Srba, on je neprijatelj četnika koji su izveli tri napada na Novi Pazar

Historičar i predavač na fakultetu prof. dr. Redžep Škrijelj smatra da je faktografski i činjenično neuporedivo i da niko ne treba da vrši komparaciju između Aćifa Efendije Hadžiahmetovića i Ratka Mladića, odnosno murala Mladiću u Beogradu i spomen table Hadžiahmetoviću u Novom Pazaru.

“To je neuporedivo kao što bi sada poredili Kralja Alesandra i Aleksandra Vučića. To su dvije različite historijske okolnosti i uloge. Bošnjaci nikada nisu nikoga napadali. Braniti se i napadati je dijametralno različito. Srebrenica je bila nezaštićena, ostali civili. Kakvo je junaštvo pobiti civile i nenaoružane, a drugo je braniti? Odbrana Novog Pazara nije sprovedena s namjerom da se nanese nekom poraz nego da se odbrani gola ezistencija, sloboda i život stanovništva koje nije nikada nikoga napalo, a šta će da radi okupatorski režim prema Bošnjacima ili Srbima to ne zavisi od stanovništva Novog Pazara”, naveo je poznati historičar, govoreći povodom izjave srbijanskog predsjednika Aleksandra Vučića u vezi murala Ratklu Mladiču u Beogradu, da “oni koji se bore navodno protiv ratnih zločinaca za osam ili devet godina nisu uklonili tablu sa imenom Aćifa Efendije u Novom Pazaru, kojeg je domaći sud osudio za zločine”.

Grupa desničara očistila je mural Ratku Mladiću u Begoradu na koji je prošle sedmice bačena farba (Foto: Danas)

“Nismo štitili mural ili grafit. Za razliku od onih koji govore da se bore protiv zločinaca, a nisu otišli već osam godina da unište ploču sa natpisom Aćifa Efendije, kojeg nije osudio Haški sud, nego organi Srbije, Jugoslavije… A, ta tabla osam ili devet godina stoji, zločina Aćifa Efendije, a nije im palo na pamet da to učine”, rekao je Vučić, objavili su mediji 10. novembra.

Komentarišući za SNews ovu izjau Vučića, Škrijelj posebno ističe i podsjeća da su Aćifu Efendiji presudili oni koji ga nisu mogli dobiti na političkoj pozornici, te da nije bio neprijatelj Srba već četnika.

Pripadnici navijačke skupine “Torcida Sandžak” očistili su spomen tablu Aćifu Efendiji koja je od strane nepoznatog počinioca bila ištbana u aprilu 2013. godine.

“On nije neprijatelj Srba, on je neprijatelj četnika koji su izveli tri napada na Novi Pazar. U tim napadima nema štednje, obe strane su naoružane. Poginuli su oni koji su učestvovali u sukobu, nije stradala ni jedna žena i ni jeno dijete. Čak postoje i dokazi da je spašeno više od 300 lokalnih Srba koji su sklonjeni na bezbjedna mjesta. Uloga Aćifa Efendije je poztivna, a tabla postavljena u centru grada ne služi da bi bola u oči naše sugrađane nebošnjake, nego kao dug da se podsjetimo na to ko je zaslužan što tada nismo doživjeli Srebrenicu, a ne kao pandam kako bi provocirali naše respektivno nesrpsko stanovništvo”, smatra ovaj univerzitetski predavač i bošnjački historičar iz Novog Pazara.

Ocjenjuje da je Aćif Efendija bio najveći respektabilni i najugledniji politički predstavnik sandžački Bošnjaka između dva rata, a Ratko Mladić je najveći neprijatelj Bošnjaka u 20. vijeku koji se i danas na sudu deklariše protiv Bošnjaka koje naziva Turcima.

Foto ilustracija: sandzacke.rs, Damir Gruda

“Egzekuciju Aćifa Hadžiahmetovića izvršili su njegovi politički protivnici. U sukobu u Novom Pazaru nije bilo civilnh žrtava i Aćifu Efendiji je presudu donio prijeki vojni suda, bez ikakvog iznošenja releventnih činjenica koje bi ga dovole pred strijeljanje, što je učinjeno. Aćif Efendija je branilac Novog Pazara i odbranu nije sproveo s namjerom da nanese štetu svojim sugrađanima, odnosno pravoslavnom stanovništvu Novog Pazara”, smatra profesor Škrijelj.

Prema riječima istaknutog historičara Hadžihametović je odbranu grada sproveo kako bi zaštitio bošnjačko stanovništvo, a u pomoć su mu pristigle albanske jedinice s Kosova koji su takođe bili građani Jugoslavije, nisu došli iz Albanije, a neki su imali porodičnih i prijateljskih veza za Novopazarcima.

– Tokom napada četnika poginulo 700 ljudi, polovina Albanci

“U tri napada tokom sukoba poginulo je više od 700 ljudi, od toga polovina, od prilike Albanaca, dok ostali poginuli su bili pripadnici oružanih snaga sa teritorije Novog Pazara i Raške. U tome nema civilnih žrtava. U tome je razlika. Nađite mi samo jedan primjer gdje su muslimani ubijali žene djecu”, ukazuje Škrije uz ocjenu da je neuporediva uloga Aćifa efendije kao organizatora odbrane Novog Pazara od četnika kao najznačajnije političke ličnosti u periodu između dva rata.

Govoreći o dokumentima i faktima koje stvraju realnu sliku tih događaja Škrijelj navodi da je, pored toga što postoji nekih nelogičnosti, Milutin Živković u svojoj doktorsko disretaciji na tu temu bio mnogo korektniji od Mija Radovića i Ramiza Crnišanina.

“Dobija se utisak da je to više bio lični sukob dvojice, jednog iz ekipe egzekutora i jednog koji ne može da progovori i kaže pravi razlog. Nema dokaza da je Aćif efendija ratni zločinac i da neko može da ga deklariše kao neprijatelja pravoslavnog srpskog ili crnogorskog stanovništva, kao što Bošnjaci nisu neprijatelji Srba. Bošjnjaci nisu nikakvo sredstvo za podkusirivanje da, kad god se desi neki ispad Bošnjake stavljaju paru za podkusirivanje”, poručio je profesor Škrijelj.

Aćif Hadžiahmetović (1887–1945), u narodu poznat kao Aćif-efendija, jedan je od najpoznatijih sandžačkih političara između svjetskih ratova i organizator odbrane Novog Pazara od napada četnika. na početku Drugog svjetskog rata.
U odlučujućim borbama s četničkim jedinicama, koje su u periodu od 4. oktobra do 7. decembra 1941. godine izvršile tri napada na Novi Pazar, Hadžiahmetovićeve snage potpomognute Bošnjacima iz Biševa i s Peštera, te posebno Albancima predvođenih Šabanom Polužom iz Drenice (Kosovo), izvojevale su pobjedu i odbile napade.

Presudom Vojnog suda Divizijske vojne oblasti za Sandžak br. 6 od 19. januara 1945. godine, je osuđen na smrt uz trajni gubitak časnih prava. Od strane komunističkih vlasti, u javnoj egzekuciji na stratištu Hadžet, u Novom Pazaru, 21. januara 1945. godine Aćife Efedija je srijeljan zajedno sa ratnim predsjednikom Novog Pazara, Ahmetom Dacom.

Aćif Hadžiahmetović zvanično se u Srbiji vodi kao narodni neprijatelj i u srpskoj historiografiji je označen kao jedan od neprijatelja srpskog naroda na području Sandžaka.

U centru Novog Pazara tablu s imenom i likom Aćifa Hadžiahmetovića, predsjednika i organizatora odbrane Novog Pazara za vrijeme Drugog svjetskog rata, postavilo je 8. maja 2012. godine Bošnjačko nacionalno vijeće (BNV). Podsjećamo da je tada, nakon intoniranja himne Bošnjaka u Srbiji Ja sin sam tvoj, spomen-tabla postavljena na mjestu gdje je nekada bila kuća Hadžiahmetovića.

“Čuvanje sjećanje na znamenite bošnjačke ličnosti i velikane predstavlja naš dug i zavalnost za sve što su učinilli za svoj nrod”, piše na toj spomen tabli, u pješačkoj zoni u Novom Pazaru.

Izvor: STAV, SNews

Foto/lustracija: arhiv AA, SNews,