Da li je uzrok smrti COVID-19 ili ne dokumentovano prije četiri mjeseca, Đerlek na udaru javnosti

Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) još 16. aprila 2020. godine izdala je dokument kojim se definiše klasifikacija (šifriranje) smrti povezanih sa oboljenjem COVID-19. Primarni cilj akta “COVID-19 MEĐUNARODNE SMJERNICE ZA POTVRÐIVANJE I ŠIFRIRANJE UZROKA SMRTI” – je identifikovanje svih smrtnih slučajeva nastalih usled oboljenja COVID-19.

Dokument Svjetske zdravstvene organizacije možete preuzeti ovdje: Uputstvo_Uzrok_Smrti_COVID-19 SZO(8)

Detalji vezani za dopunu MKB-10 su dostupni onlajn na: https://www.who.int/classifications/icd/icd10updates/en/

Iz ovog akta se jasno određuje da se u Potvrdi o smrti (POS) pod “1-I ” kao uzrok smrti upisuje COVID-19 ako je kod preminulog bilo simptoma te bolesti u određenom periodu, a pod “1-II” se navode komorbiditeti. Uz priložene primjere je obrazac u kojem se upisuje šta uzrok smrti “Nije usljed COVID -19”. Smjernice su namjenjenje bolnicama-medicinarima koji upisiju obrazac POS.

– “Klasifikacija istine” o mrtvima od COVID-19

Nakon što je koordinator Regionalnog COVID centra Novi Pazar dr- Mirsad Đerlek u nedjelju iznio stav “da se sa kovidom umire, a od korone ne”, te da neposredni uzrok smrti većine onih koji su se ovih dana liječili i preminuli u toj bolnci nije COVID-19 već neka druga bolest koja je uzrokovala smrt, a COVID-19 je bila samo prateća stvar koja je došla u tom trenutku” u javnosti se pojavio dokument koji, kao međunarodni akt, demantuje navode Đerleka.

Za koordinatora srbijanske Vlade zaduženog za rukovođenje zdravstvenim sistemom u Novom Pazaru, Sjenici i Tutinu su zbog posljednjih izjava upućene, kritike i optužbe, kao i da “pravnici već ovo klasifikuju kao namjerno prekrivanje istine, što je u slučaju zaraznih bolesti teško krivično djelo”.

“Ako je neko imao karcinom pankreasa ili neku drugu težu bolest i imao COVID-19, a umre od osnovne bolesti, taj pacijent se ne billeži kao da je preminuo od COVOD-19”, rekao je Đerlek negirajući da se prikriva stvaran broj umrlih od ove zarazane bolesti, kao i da su saopštavana tačne informacije prethodna tri dana kada je navedeno da je samo jedna osoba preminula od COVID-19.

Đerlek, nakon višednevnog insistiranja novinara i datog obećanja, još javnosti nije ustupio uvid u protokoele o broju umrlih od početka pandemije do danaa u Službi za patologiju i sudske medicine OB Novi Pazar, niti je saopštio taj podatak. Takođe nije ni pojasnio zbog čega to nije uradio.

On je u neformalnom odgovoru za SNews rekao da to nije moguće jer je načelnik te službe (dr. F. Juković) trenutno u izolaciji.

– Uzrok smrti COVID-19 se upisuje za sve umrle kod kojih je ova bolest izazvala ili se pretpostavlja da je prouzrokovala ili doprinjela smrti

Kako je navedeno u definiciji smrti nastale usljed oboljenja COVID-19 “smrt usled oboljenja COVID-19 definisana je u svrhu nadzora kao smrt koja potiče od bolesti koja ima klinički odgovarajuce katakteristike, a u vjerovatnom ili potvrdjenom slučaju oboljenja COVID-19, osim u slučaju kada postoji jasan alternativni uzrok smrti koji ne može biti povezan sa bolešću COVID (npr. trauma). Ne bi trebalo da postoji period izmeuđu potpunog oporavka od COVID-19 bolesti i smrti”.

Zasnovano na Međunarodnoj statistističkoj klasifikaciji bolesti (MKB-10), pojašanjava se i da smrt zbog COVID-19 se ne može pripisati drugoj bolesti (npr. karcinomu) i treba je računati nezavisno od postojećih stanja za koja se sumnja da su pokrenula teški  oboljenja COVID-19.

U pogledu smrtnih slučajeva koji su povezani sa oboljenjem COVID-19, važno ih je evidentirati i prijavljivati na jedinstven način, dodaje se.

Kako se navodi u odjeljka A- Bilježenje oboljenja COVID-19 u medicinskom izvještaju, o uzroku smrti COVID-19 treba upisati u obrazac Potvrde o smrti ( POS) “za sve umrle kod kojih je ova bolest izazvala ili se pretpostavlja da je prouzrokovala ili doprinjela smrti”.

Zvanični termin COVID-19 se koristi za potvrdivanje uzroka smrti. Postoji mnogo tipova koronavirusa stoga se preporučuje da se ne koristi termin „koronavirus“ umesto COVID-19. Ovo pomaže, ukazuje se, da se smanji neodređenost za klasifikaciju ili šifriranje i da se pravilno prate ovi smrtni slučajevi.

“Navođenje uzročnog niza događaja koji vodi do smrti u dijelu 1-I POS je važna. Na primjer, u slučajevima kada COVID-19 izaziva upalu pluća i fatalni respiratorni distres, treba uključiti i pneumoniju i respiratorni distres, zajedno sa COVID-19, u dijelu 1-I. Osobe koje popunjavaju POS treba da uključe što je više moguće detalja koji se zasnivaju na njihovom poznavanju slucaja, kao i podatke iz medicinskih kartona ili laboratorijskih ispitivanja”

Kad je riječ o komorbiditetima, predočava se da je više dokaza da su osobe koje imaju hronična oboljenja ili ugrožen imunološki sistem usljed onesposobljenosti izloženi većem riziku od smrti uzrokovane oboljenjem COVID-19.

“Hronična stanja mogu biti nezarazne bolesti poput koronarne arterijske bolesti, hronične opstruktivne bolesti pluća (HOPB), dijabetesa ili invaliditeta. Ako je umrla osoba imala hronična stanja poput ovih, potrebno ih prijaviti u dijelu 1-II POS”, piše u aktu Svjetske zdravstvene organizacije namjeneju onima koji upisuju uzrok smrti.

Zvanični državni organi kao i njihovi predstavnici u Novom Pazaru i ostalim sandžačkim opštinama do sada nisu gavorili o poštovanju i primjeni ovog dokumenta WHO.

Izvor: Medin Halilović, SNews