Bijelo Polje: Ploča od šadrvana pokrenula arheološko istraživanje na mjestu džamije i vakufa Hadži Danuše
Nakon što je tokom radova na gradskom trgu u Bijelom Polju pronađena kamena ploča s natpisom (tarih) od vakufa Hadži Danuše, prevodom je ustanovljeno da se radi o ploči koja je stajala na česmi – šadrvanu koji je 1771. godine izgradio Abdi Paša.
Na osnovu historijskih izvora na mjestu gdje je izgrađen park i postavljen spomenik borcima NOR-a, u centru Bijelog Polja, bila je džamija Hadži Danuše hanume.
Vezano za radove na gradskom trgu u Bijelom Polju: Medžlis IZ-e Bijelo Polje je saopštio da je u komunikaciji sa svim nadležnim institucijama i Opštinom Bijelo Polje postigao dogovor na osnovu kojeg su obustavljeni su radovi, i dalje aktivnosti će preuzeti Uprava za zaštitu kulturnih dobara.
“Predstavnici Medžlisa Bijelo Polje i Opštine Bijelo Polje su na jučerašnjem sastanku dogovorili da se ide u pravcu potpunog arheološkog istraživanja, na cijelom prostoru vakufa, shodno planu i zakonu. Postignuta je saglasnost da u predstojećem procesu prisustvuju legitimni predstavnici Medžlisa Bijelo Polje”, navode iz Medžlisa Bijelog Polja i apelujemo na javnost da se uzdrže od paušalnih i neutemeljenih izjava, te da dopuste stručnim licima da profesionalno i savjesno obavljaju svoj posao.
Podvlače i da ulažu velike napore da se cijeli proces vodi od strane stručnih lica.
“U tom duhu, vodili smo intezivne razgovore sa različitim institucijama i pojedincima. Ovom prilikom se istim i zahvaljujemo. Na taj način smo postigli dogovor da se sve navedeno riješi na zakonit način, u najkraćem mogućem roku. Opština Bijelo Polje će sve svoje aktivnosti raditi u koordinaciji sa Islamskom zajednicom”, poručuju i ostiču da će o svim novim detaljima i informacijama javnost biti blagovremeno obavještena.
Medžlis IZ-e Bijelo Polje je objavio izvorni natpis na osmanskom jeziku, transkripcijom na turskom jeziku i prevod na bosanskom jeziku.
1. IZVORNI NATPIS NA OSMANSKOM JEZIKU 2. TRANSKRIPCIJA NATPISA
قطرۀ مادن ياراتدى آدمى ذو الكبريا Katre-i mâdan yarattı Âdem’i Zü’l-Kibriyâ
ماء صافى آقيدوب انگشت تاج الأنبيا Mâ-i sâfî akıdup engüşt-i Tâcü’l-Enbiyâ
جرعه آب ايچورنلر بولرلر خير الجزا Cür’a-yı âb içürenler bulurar hayru’l-cezâ
چشمۀ لطفك بزه قيل رايگان یا ربّنا Çeşme-i lütfün bize kıl râyegân yâ Rabbenâ
ظفره ايردى صاحب خيرات اولان عبدى پاشا Zafere irdi sâhib-i hayrât olan `Abdî Paşa
سویله دى تاريخلرك بو عبد اخقر صدقيا Söyledi tarihlerin bu `abd-i ahkar Sıdkıyâ
انشاء سنه ١١٨٥ İnşâ sene 1185
تعمير سنه ١٣١٢ Ta`mîr sene 1312
ظفر سنه ١١٨٥ Zafer sene 1185
صاحب خيرات ١٣١٢ Sâhib-i hayrât sene 1312
3. PRIJEVOD NATPISA NA BOSANSKI JEZIK
Gospodar Veličanstveni je od kapi vode Adema stvorio
i učinio da prstom Krune svih vjerovjesnika poteče čista voda
Oni koji napoje nekog samo jednim gutljajem bit će nagrađeni najboljom nagradom
Gospodaru naš učini nam česmu Tvojih blagodati nepresušnom
Pobijedio je dobrotvor i dobročinitelj Abdi-paša
A ovaj siromašni rob Sidkija zabilježi tarihe
Izgradnja: 1185. g. [=1771-1772. g.]
Popravka: 1312. g. [=1894-1895. g.]
Pobjeda: 1185. g. [=1771-1772. g.]
Dobrotvor: 1312. g. [=1894-1895. g.]
Transkripcija natpisa: Nesip Pepić, Osman Nuri Mete, Emrah Seljaci, Meryem Sarkarat, Prijevod: Nesip Pepić.
Uprava za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore je donijela rješenje kojim se privremeno obustavljaju svi radovi na gradskom trgu i sprovode arheološka istraživanja. U obrazloženju je navdeno da je prilikom izvođenja radova na izgradnji dinamičke podne fontane na gradskom trgu u Bijelom Polju naišlo na kamenu ploču 60×68 centimetara, te potencijalnih ostataka nadgrobnih spomenika.
Abdi pašin vakuf
Abdi -pašin vakuf je bio jedan od najvećih vakufa u Bijelom Polju. Za ovaj vakuf je postojala vakufnama koja je datirana na 6. šaban 1185. hidžretske godine (13.novembar 1771.godine). Tekst vakufname je glasio:da se dovede voda i napravi sedam česama u varoš Bijelo Polje na sedam različitih mjesta. Za ovu potrebu uvakufljen je han sa 15 dućana i kirijom od 72 groša.
Abdi pašin vakuf je funkcionisao sve do Drugog svjetskog rata. Kako se imovina vakufa nalazila na atraktivnoj lokaciji tako je vakufska uprava još 1912. godine započela izgradnju još jedne zgrade na zemljištu vakufa. Gradnja je prekinuta zbog izbijanja ratova (prvo Balkanskog, a onda Prvog svjetskog rata).
Gradnja je nastavljena 1926. godine i završena u narednom periodu (nema podatke kada je tačno završena gradnja)
Zahvaljujući sačuvanoj arhivskoj građi znamo makar neke mutevelije (upravnike) vakufa .
Ono po čemu je ovaj vakuf bio različit od ostalih u Bijelom Polju jeste to što se dio sredstava davao za održavanje vodovoda i platu vodovođi.
U islamu voda ima posebno značajno mjesto, tako da nema nikakve sumnje da je Abdi -paša ovim vakufom riješio jedan veliki problem građana Bijelog Polja u tom vremenu.
Nažalost, o njegovom identitetu, položaju, obrazovanju, porodici, ne znamo ništa.
Ono što je nesumnjivo jeste da je po do sada dostupnoj arhivskoj građi, a i sam natpis na pronađenoj tabli Abdi-pašinog vakufa, potvrđuje da je Abdi paša bio jedan od najvećih dobrotvora u istoriji Bijelog Polja.
Ovo treba biti podsticaj institucijama da se intenziviraju istraživanje naše prošlosti jer pronađena tabla je kulturno dobro svih građana Bijelog Polja i Crne Gore.
Hadži – Danuš hanumina ili Čaršijska džamija, nalazila se u nekadašnjoj Ašik mahali. Izgrađena je krajem 17. vijeka. Bila je najljepša džamija u gradu. Srušena je u toku Drugog svjetskog rata, bombardovanjem savezničkih snaga 1944.g. U haremu džamije nalazilo se mezarje u kome je pokopan poznati alhamijado pjesnik i književnik hafiz Salih Gašević. Poslije oslobođenja, teren je očišćen, pa je na dijelu gdje se nalazila džamija sagrađen park, a na mezarevima spomenik palim borcima u NOR-u. Vakuf džamije posjedovao je 5 dućana, groblje i livadu u selu Pape, u šahovićkoj opštini.
Izvor: Medžlis IZ-e Bijelo Polje
Najnoviji komentari