Arheološka istraživanja kod Petrove crkve: Otkriven nepoznati objekat

Muzej “Ras” u Novom Pazaru ove godine sprovodi četvrtu fazu arheoloških istraživanja u porti Petrove crkve, najstarijem sakralnom spomeniku u Srbiji. Posljednjim iskopavanjima u neposrednoj blizini “najstarije crkve” otkriveni su ostaci još jednog građevinskog objekta i pokretni arheološki materijal.

Direktor novopazarskog muzeja “Ras” Fuad Baćićanin rekao je da su ova istraživanja, iako zaštitna, značajna i da se realizuju uz podršku drugih institucija.

“Prvi put ova zaštitna istraživanja sprovodi Muzej ‘Ras’ Novi Pazar. Ovo je dokaz da, zaista, mi imamo stručnih ljudi, ali i podršku drugih institucija da sprovodimo ovako ozbiljna istraživanja. Ovo je samo jedno u nizu arheoloških istraživanja koja sprovodimo uz saradnju sa stručnjacima, arheolozima i drugim stručnim licima iz Arheološkog instituta iz Beograda i stručni nadzor predstavnika Republičkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture”, rekao je Baćićanin.

Podsjetio je da je prva faza istraživanja na ovom vjerskom objektu sprovedena od Narodnog muzeja u Beogradu od 1956. do 1962. godine, druga faza je bila od 1984. do 1988. godine, koju je sproveo Arhitektonski fakultet u Beogradu, a treću je 2004. godine radio Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva.

   Direktor muzeja Ras u Novom Pazaru Fuad Baćićanin i arheolog Vladan Vidosavljević

Arheolog Vladan Vidosavljević je rekao da su u ovoj prvoj fazi zaštitinih arheoloških istraživanja otkrili ostatke jednog objekta i utvrdili mu gabarite, ali da, za sada, nemaju podatke o periodu iz kojeg potiče.

“Stigli smo do nivoa srednjovjekovne porte preko kojeg je ležalo mnogo slojeva šuta iz vremena kada je crkva bila obnavljana tokom 18. i 19. vijeka. Otkriveno je i dvadesetak grobova, ali to nije konačan broj jer se porta crkve koristila i kao groblje”, rekao je Vidosavljević, koji ispred Muzej rukovodi ovim projektom.

Uglješa Vojvodić iz Arhoeloškog instituta u Beogradu, pojašnjavajući da zaštitna istraživanja imaju za svrhu da istraže taj prostor prije podizanja eventualno drugih objekata, kazao je da su otkrili zanimljive nalaze, među kojima nadgrobnu ploču studeničkog igumana sa početka 19. vijeka.

“Iako su zaštitna iskopavanja, pokušavamo da dođemo do što više podataka. Pored keramike, novčića i drugih uobičajenih nalaza, uzimamo i uzorke zemlje kako bi saznali da li su postojale neke specifične biljke, poput žitarica, koje su koristili u ishrani. Do sada smo uglavnom pronalazili osmanske novčiće i one koje su kovani u Austro-Ugarskoj monarhiji. To je za period 16. i 17. vijeka. Novčići su uglavnom probušeni što znači da su se duže koristili prije nego što su tu završili”, kazao je on.

Prema riječima stručnjaka, većina podataka i informacija o Petrovoj crkvi, koje danas znamo, sakupljeni su tokom prvih arheoloških istraživanja i prvi podaci o njoj su iz 9. i 10. vijeka, a vjeruje se da je kao vjerski objekat na tom mjestu postojala još u doba Rimske imperije.

Prilikom prvih istraživanja u prostoru same crkve, gdje se nalaze ostaci ilirskog kneževskog tumula iz 5. vijeka p. n. e., nađena su 92 predmeta u zlatu i ćilibaru i, kao najznačajniji i najvredniji eksponati, čuvaju se u Narodnom muzeju u Beogradu.

Petrova crkva (Svetih apostola Petra i Pavla) udaljena je dva kilometra od centra Novog Pazara, kao dio kompleksa Stari Ras sa Sopoćanima od 1979. godine je na listi UNESCO-ovr svjetske baštine.

Prema srpskoj historiografiji, u Petrovoj crkvi je krunisan raški vladar Stefan Nemanja, a 1186. godine je na njegov poziv održan crkveno-državni sabor protiv bogumila.

Izvor: AA

Foto: Medin Halilović-SNews