Nastavljeno uništavanje Stare čaršije u Novom Pazaru: Radovi “po svom ćejfu”, najstarija novopazarska česma bez zaštite

Saobraćajni inspektori izvršili su nadzor zbog ostećenja saobraćajnice ispred ulaza u novosagrađeni objekat, na mjestu Arap džamije, nakon što je nekoliko radnika izvodilo radove sečenja asfalta i pomjeranja ivičnjaka kolovoza, potvrđeno je za SNews iz lokalne samouprave Novog Pazara.

“Zbog radova ulice inspekcija je reagovala jutros u 8.30 sati, a protiv izvođača i investitora će biti podnijeta prekršajna prijava. Radovi su obustavljeni trenutno, radnici otišli. Kopaju opet…Inspekcija je odradila sve što je u njenoj nadležnosti”, nezvanično je rečeno za naš portal.

U ulici Prvog maja ((I)Stambol džada), u blizini Altun alem džamije, u nedjelju ujutru porušeno je nekoliko objekata. Uklonjeni lokali nalazili su se do najstarije sačuvane česme u Novom Pazaru (15. vijek) i taj objekat posljednjim radovima uz pomoć bagera, na osnovu trenutnog stanja, nije zaštićen od daljeg urušuvanja.

Ugrožena najstarija novopazarska česma?

“Česma kod Medrese” po dosadašnjim saznanjima podignuta je u 15. vijeku, to je jedan od najstarijih sačuvanih objekata ove vrste u Novom Pazaru.

Za sada nema zvaničnih informaciju uz čiju dozvolu i nadzor su u neposrednoj blizini izvođeni radovi teškim građevinskim mašinama.

“Česma kod Mederese” iz 15. vijeka koju Evlija Čelebija spominje kao jednu od devet česama u Novom Pazaru “iz kojih teče voda čista kao vrelo života”. (Foto: Emir Mehović, arhiv)

Vodu je dobijala sa gradskog jaza. Služila je medresantima za uzimanje abdesta a prolaznicima za osvježenje. S obzirom da se nalazi na zidu kompleksa medrese, da je na najprometnijoj ulici novopazarske čaršije i da je po svemu sudeći sačinjena od kamena Trahita kao i Altun alem džamija, vjerovatno je česma i starija od Gazi Isa-begove medrese (ranije Sinan-begova medresa) koja datira iz 15 vijeka”, konstatuje se u historijskih izvorima (Novopazarski zbornik) koji opisuju jednu od rijetko sačuvaih česama iz osmanskog doba u užem gradskom jezgru Novog Pazara.

Turski putopisac Evlija Čelebija je u svojim defterima iz 1661. godine, zabilježio o Novopazarskim česmama sljedeće:” Postoji devet česama, iz kojih teče voda čista kao vrelo života. Sve te vode razvedene su iz rijeke Raške. U čaršiji i na pazaru nalazi se još četrdeset česama, koje su podigli dobrotvori za dušu mučenika sa Kerbele, koji su poginuli od žeđi”.

“Zašto je najstarija novopazarska česma u ovakvom stanju i zasto niko o njoj ne brine, a pred nosom nam je? Nadamo se da će se u skorijoj budućnosti to promijeniti i da ćemo svi uživati i sa zadovoljstvom piti sa ove česme”, poručuju građani i eskperti koji se zalažu za očuvanja kulturno-historjiskih, ali i identiteskih vrijedosti Novog Pazara.

Foto: mesihat.org

Mešihat Islamske zajednice u Srbiji je krajem prošlog mjeseca na tom prostoru započeo izgradnju muške medrese „Gazi Isa-beg“ u Novom Pazaru.

Od strane republičkih i lokalnih insitucija “Česma kod Medrese” do sada nije bila restaurirana niti zaštićena od daljeg propadanja.

Prema zvaničnim podacima prostor na kom se izvode radovi, kao dio očuvane autentične novopazarske čaršije, je područja sa najvećim stepenom zaštite.

Novopazarska tvrđava sa starom čaršijom i kompleksom oko Altun alem džamije (stara čaršija) obuhvata ulicu Prvog maja) , navodi se u Odluci o proglašavanju za kulturno dobro-prostorno kulturnu i historijsku cjelinu Novopazarske tvrđave sa starom čaršijom i kompleksom oko Altun Alem džamije, broj 633-5/85, od 7. juna 1985. godine, donijeta od strane Skupštine opštine Novi Pazar.

Takođe, Odlukom o utvrđivanju nepokretnih kulturnih dobara od izuzetnog i od velikog značaja Stara čaršija koja obuhvata ulicu Prvog maja utvrđena je za nepokretno kulturno dobro-prostornu kulturno-jistorijsku cjelinu od izuzetnog značaja (Službeni glasnik SRS, br. 14/79).

Predsjednik Mešihata Islamske zajednice u Srbiji muftija Mevlud Dudić je u nedavnom intrevjuu za Sandžak tv izjavio da je inspektor Republičke građevinske inspekcije sa sjedištem u Kraljevu protiv njega podnio tužbu i da se protv njega, uz prijetnju kaznom od 25 hiljada eura, vodi sudski postupak zbog Arap džamije, kako je naveo, pod izgovorom da nije smio dozvoliti njeno renoviranje.

Izvor: SNews